در سی و هفتمین جلسه از سلسله نشست های نقد و اندیشه مطرح شد؛

اصلاح و رانت زدایی ساختارها با كمك فضای مجازی

به گزارش آنی بازار مهمانان سی و هفتمین جلسه از سلسله نشست های نقد و اندیشه، فضای مجازی و شبكه های اجتماعی را در ایجاد شفافیت برای مبارزه با فساد لازم و مفید دانستند اما در عین حال تاكید كردند كه برای فساد ستیزی شفافیت به تنهایی كافی نیست و باید در این رابطه با اصلاحات ساختاری و اساسی به مبارزه ریشه ای با فساد پرداخت.

به گزارش روز جمعه مركز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، این نشست از سلسله نشست های نقد و اندیشه با مبحث «شفافیت و فساد ستیزی در فضای مجازی» با حضور دو اقتصاددان حسین راغفر و سعید لیلاز برگزار گردید.
فساد محصول مجموعه ای از نابسامانی ها است
در ابتدای این جلسه حسین راغفر، فساد را محصول مجموعه ای از نابسامانی ها دانست و اظهار داشت: فساد به ذاته وجود خارجی ندارد مگر اینكه نابسامانی ها به ظهور و بروز آن كمك نماید، در عین حال شفافیت می تواند یكی از اهرم های كنترل كننده فساد باشد. طبیعتاً یكی از علل بروز فساد در كشور ما و در همه جای جهان مسئله شفافیت و دسترسی نداشتن آزاد به اطلاعات است.
وی با اشاره به اینكه شفافیت و به دنبال آن فشار افكار عمومی یكی از عوامل اصلی مقابله با فساد است اضافه كرد: در همه جای جهان رسانه ها می توانند در ایجاد شفافیت و كنترل فساد نقش مهمی حتی مهم تر از نهادهای حكومتی داشته باشند.
این استاد دانشگاه اضافه كرد: وقتی مسائلی درباره فساد در بعضی حوزه های عمومی مطرح می شود عموماً هیچ گونه واكنشی از جانب نهادهای رسمی مسوول شاهد نیستیم اما به محض اینكه این مسئله رسانه ای می شود و به شكلی در رسانه ها و به خصوص در فضای مجازی كه كنترل های حكومتی و سانسورها روی آن وجود ندارد منعكس شد دستگاه های حكومتی وارد عمل می شوند.
با كنترل ریشه های نابسامانی ها فساد هم در جامعه كنترل می شود
راغفر افزود: این نشان داده است كه نقش رسانه ها بخصوص فضای مجازی و شبكه های اجتماعی در كنترل رفتارها و كنترل نابسامانی ها خیلی مهم می باشد و طبیعتاً اگر ریشه های نابسامانی ها كنترل و محدود شوند فساد هم در جامعه كنترل و محدود خواهد شد اما این منوط به این است كه وقتی فسادی افشا شد دستگاه قضایی چگونه برخورد كند.
وی با تاكید بر اینكه اگر برخورد قضایی متناسب با مسئله فساد نباشد، این فساد می تواند تبدیل به یك شبكه شود اظهار داشت: عموماً شاهد بوده ایم كه اگر یك مقامی در كشور گرفتار انحراف شد او به تنهایی در بروز فساد نقش نداشته است بلكه شبكه ای از افراد در درون نظام تصمیم گیری او را همراهی كرده اند و شبكه فسادی را ایجاد كرده اند، وقتی هم كه این شبكه ها افشا می شوند شاهد برخورد قاطع با آن نیستیم كه همین مساله عملاً مشوق فسادهای بعدی خواهد بود.
این اقتصاددان اضافه كرد: گسترش فساد و عدم برخورد مناسب سبب می شود كه به تدریج مهم ترین سرمایه یك حكومت كه اعتماد عمومی است گرفتار خدشه شود و این پدیده ای است كه در ۱۴ سال قبل شاهد رشد آن در كشور هستیم.
وی بابیان اینكه به جرات می توان اظهار داشت كه در دهه اول انقلاب فساد در كمترین درجه خود بود، اظهار داشت: علتش هم این است كه بخش قابل توجهی از كنترل فساد به كاركرد نهادهای كنترل آن باز می گردد، در جامعه ای كه نهادها عملاً خیلی كاركرد اساسی ندارند نقش افراد می تواند بسیار تعیین كننده باشد؛ كیفیت و اهداف افرادی هم كه در دهه اول انقلاب مسئولیت های اجرایی را پذیرفته بودند بسیار متفاوت از افراد در دهه های بعدی بودند و آنها نقش ویژه ای در كنترل فساد داشتند.
این استاد دانشگاه اضافه كرد: حالا خیلی از كسانی كه در سال های اخیر در حوزه مسئولیت اجرایی قرار گرفته اند حافظ منافع حزبی، گروهی و شخصی خود هستند تا منافع مردم.
راغفر درباره نقش رسانه ها و فضای مجازی در مبحث مبارزه با فساد اظهار داشت: رسانه ها بخصوص رسانه های رسمی به جای آنكه توزیع كننده اطلاعات باشند تبدیل گشته اند به كنترل كننده اوضاع؛ ازاین رو رسانه های رسمی اطلاعاتی توزیع نمی كنند كه آگاهی ایجاد كند بلكه اطلاعاتی توزیع می كنند كه جامعه را آن طور كه می خواهند كنترل كنند.
وی اضافه كرد: بنابراین فضای مجازی چون محدودیت های رسانه های رسمی را ندارد می تواند امكان اطلاع رسانی را بگونه ای پیدا كند كه منجر به افزایش نارضایتی شود و این نارضایتی ناشی از تفاوت بین انتظارات و ظرفیت های جامعه است.
این استاد دانشگاه افزود: وقتی تزریق انتظارات بیشتر از ظرفیت جامعه باشد همیشه یك نوع احساس نارضایتی و ناامیدی در جامعه شكل می گیرد و حتی سبب می شود كه مردم زندگی خویش را با مردم دیگر كشورها مقایسه كنند و یك تصویر غیرمنصفانه از جامعه ایجاد می شود، درحالی كه حداقل فساد تنها محدود به جامعه ما نیست و جوامع دیگر هم درگیر آن هستند و اساساً جامعه بدون فساد در جهان وجود ندارد.
وی در ادامه با تاكید بر اینكه در مسئله مبارزه با فساد باید به ریشه ها پرداخت كه یكی از آن ریشه ها گسترش نابرابری ها است اظهار داشت: با رشد نابرابری ها به خصوص در ۱۴ سال قبل شاهد رشد وحشتناك مفاسد اخلاقی، ناهنجاری، فرار مغزها و خیلی از پدیده های ناهنجار هستیم كه همه آنها اشكال دیگر شورش است اما كسی به این شورش ها توجه نمی كند.
مردم ظرفیت تحمل نابرابری ها را از دست داده اند
راغفر اضافه كرد: مردم ظرفیت تحمل و مقاومت نسبت به نابرابری ها را از دست داده اند. این در شرایطی است كه برای آنها فضای اعتراض هم ایجاد نكرده ایم. وقتی هم فضای رسمی اعتراض ایجاد نمی نماییم فضای مجازی تبدیل می شود به محلی برای بروز خشم و اعتراض و نارضایتی و عده ای هم روی این موج سوار می شوند تا به نارضایتی ها دامن بزنند.
سپس راغفر با تاكید بر اینكه خیلی از قوانین حاكم بر كشور فسادزا است اظهار داشت: همین الان طرح حذف معافیت های مالیات بر ارزش افزوده مناطق آزاد در مجلس مطرح است. وقتی دولت پول ندارد این چه قانونی می باشد كه در حال بررسی و تصویب است؟ اساسا افرادی كه صاحب منافع هستند دنبال این قوانین هستند. این هم به این علت است كه هیچ نظارتی بر مجلس نه از بیرون و نه از درون وجود ندارد.
وی اضافه كرد: مثلاً در پرونده فساد ۳ هزار میلیارد تومانی نام برخی از نمایندگان مجلس عنوان شد اما هیچ اتفاقی برای آنها نیفتاد چونكه این نمایندگان عضوی از یك شبكه قدرت بودند. آن نمایندگان حالا آزادانه یا در مجلس یا در سمت های دیگر حضور دارند.
این استاد دانشگاه افزود: ما در كشور قوانینی وضع می نماییم كه هم فسادزا است و هم نابرابری بوجود می آورد و هم شرایطی بوجود می آورد كه سبب می شود دولت برای كسری بودجه خود به اقداماتی همچون افزایش نرخ انرژی متوسل شود كه می تواند زیان آفرین باشد.
راغفر تنها چاره مبارزه با فساد را تغییر اساسی در نوع نگاه به اقتصاد و سیاست های اقتصادی دانست و اظهار داشت: نظام تصمیم گیری ما گرفتار یك نوع روان پریشی در تصمیمات است. از سویی می خواهد ارزش های اسلام و انقلاب را ترویج كند و از جانب دیگر فردگرایی و دنیاطلبی را ترویج عملی می كند. طبیعی است كه این نظام جامعه را سوق می دهد به سمت جلب دنیاپرستی و برنده شدن به هر قیمتی و فساد هم پیامد این روان پریشی است كه در نظام تصمیم گیری ما وجود دارد.
شفافیت در فسادستیزی شرط لازم است اما نه كامل
در ادامه سعید لیلاز با تاكید بر اینكه شفافیت بخصوص از راه فضای مجازی در مبارزه با فساد و فساد تیزی بسیار مهم می باشد اظهار داشت: با وجود اهمیت نقش شفافیت در فساد ستیزی آنرا تنها قسمت لازم قضیه مبارزه با فساد می دانم و نه قسمت كافی آن.
وی اضافه كرد: وقتی از شفافیت صحبت می نماییم از ذهن حرف می زنیم. وقتی ذهن از ماده جلو افتاد، می شود شرایطی كه امروز در جامعه حاكم است. الان در جامعه احساس فساد بیشتر از خود فساد است. به جهت اینكه زمینه های برخورد با فساد را رها كرده ایم و در عوض شفافیت امكان ظهور و بروز فراوانی پیداكرده است.
این اقتصاددان افزود: فضای مجازی امكان انفجار اطلاعات بدون سانسور و سریع را فراهم نموده است و این فضای مجازی محیط جدیدی در دنیا همچون ایران بوجود آورده است؛ ازاین رو وقتی امكان شفافیت به واسطه فضای مجازی ایجاد و زمینه های مقابله با فساد رها شد؛ احساس فساد و عدم امنیت ناشی از آن از خود فساد بیشتر می شود.
وی با تاكید بر اینكه فساد آنجایی پدید می آید كه رانت و انحصار شكل می گیرد اظهار داشت: انسان همواره به دنبال بهینه كردن منافع اش است بر مبنای همین خصلت انسانی وقتی دلار ۱۵ هزار تومان است اما به پرداخت دلار ۴۲۰۰ تومانی - برای واردات- اصرار می شود طبیعی است كه افرادی از راه فضای رانتی و انحصاری به فساد مبتلا می شوند. وقتی دلار چند نرخی شد یعنی لاجرم به فساد تن داده ایم.
فساد در یك فضای رانتی و انحصار گونه توسعه پیدا می كند
لیلاز اضافه كرد: ازاین رو در یك فضای رانتی و انحصار گونه زمینه ایجاد فساد توسعه پیدا می كند، در این شرایط هم قوه قضاییه تنها ناچار است سر علف های هرز را بزند به جای آنكه بخواهد به فكر از ریشه درآوردن آن علف ها باشد.
وی افزود: بر این اساس هرجایی كه امتیاز بدهیم فساد امكان ظهور و بروز پیدا می كند. فساد را هم نباید محدود به بعد اقتصادی كرد. هر چهار سال یك مرتبه در این كشور انتخابات برگزار می گردد و مردم برای انتخاب نماینده خود در مجلس پای صندوق های رأی می روند ولی هر دوره مجلس نسبت به دوره های قبلی ناكارآمدتر شده است؛ خب این مسئله هم نوعی فساد است و برای برخورد با این فساد هم باید به ریشه های آن پرداخت.
این اقتصاددان خاطرنشان كرد: آقایان آمده اند قانون گذاشته اند كه شرط ورود به مجلس داشتن حداقل مدرك فوق لیسانس است. خب آیا پیش از اعمال این قانون بساط رساله نویسی را جمع كرده اید؛ ازاین رو فساد تنها محدود به اقتصاد نیست و می تواند در اشكال مختلف ظهور و بروز پیدا كند.
وی تاكید كرد: وقتی هم مردم این فساد در جامعه را به اشكال مختلف می بینند خشمگین می شوند چونكه مشاهده می كنند هر آنچه در مورد بحث مبارزه با فساد عنوان شد محدود به حرف مانده و هیچ اقدامی در جهت كاهش آن صورت نمی گیرد.
فراز و فرود فساد مبتنی بر فراز و فرود منابع در كشور است
لیلاز در ادامه با تاكید بر اینكه فراز و فرود فساد مبتنی بر فراز و فرود منابع در كشور است اظهار داشت: وقتی كه منابع در كشور زیاد می شود زمینه برای رشد و گسترش فساد هم زیاد می شود و این طور نیست كه چون فلان فرد رئیس جمهوری شد فساد زیاد شد؛ ازاین رو معتقدم كه فساد محصول اقتصاد رانتی و نفتی است.
وی بابیان اینكه در مورد برخورد قضایی با فساد هم معتقدم كه نباید فضا را غبارآلود و ملتهب كرد اضافه كرد: وقتی غبار ایجاد می شود نمی توان با فساد برخورد ریشه ای كرد. درعین حال مبارزه با فساد باید غیر جناحی باشد و یا حداقل دستگاه قضایی ذهنیت جناحی عمل كردن را در اذهان جامعه پاك كند. آنجا كه برخورد غیر جناحی و تبلیغاتی شروع شد می توان به كاهش فساد امیدوار بود.
لیلاز درباره اینكه آیا فضای مجازی با عنایت به آزادی علمی كه در آن وجود دارد این امكان را دارد كه تبدیل به ابزاری برای انتقام گیری گروهی و جناحی تبدیل گردد با تاكید بر اینكه «برای این فضای مجازی قید نگذاریم» اظهار داشت: باید در نظر داشته باشیم ما در ابتدای دوران یك فناوری جدید و بی سابقه اطلاع رسانی هستیم. پس از یك دوران انحصار رسانه ای مردم به این نتیجه رسیده اند كه آنچه دلشان می خواهد از راه فضای مجازی بدون كمترین محدودیتی می توانند بیان كنند. اگر فرصت بروز و فعالیت در این فضا بدون هیچ دخالت و محدودیت دولتی داده شود، آتش فشانی كه ناشی از نوظهور بودن این پدیده است فروكش خواهد نمود ازاین رو نباید نسبت به فضای مجازی ترس و نگرانی داشت.
وی اضافه كرد: من می گویم بگذاریم این فضای مجازی راه خودش را برود. البته چه بخواهند چه نخواهد راه خودش را می رود. با كمك فضای مجازی باید به سمت اصلاح ساختارها و رانت زدایی و انحصار زدایی برویم. از جانب دیگر نیازمند یك انسجام حداقلی در كشور هستیم. در شورش های آبان ماه مردم، معترض به افزایش قیمت بنزین نبودند. مردم معترض به فساد، ناكارآمدی و عدم انسجام درون حكومت بودند.
تورم یكی از اصلی ترین عناصر فساد در جامعه است
در ادامه لیلاز یكی از اصلی ترین عناصر فساد در جامعه را تورم دانست اظهار داشت: تورم هم جایی بروز پیدا می كند كه یك دولت و حكومتی نمی تواند به هزینه های خود لگام بزند و نمی تواند انضباط مالی ایجاد كند. در این شرایط شروع می كند به چاپ پول و نتیجه اش می شود تورم. وقتی هم تورم كنترل نشود اصلاح قیمت سوخت و ارز گریزناپذیر خواهد بود. در غیر این صورت فساد گسترش پیدا می كند.
وی درباره تاثیر شفافیت ناشی از وجود فضای مجازی برای كنترل فساد اظهار داشت: باید امیدوار باشیم كه این شفافیت روزی منجر به اصلاح ریشه ها شود. باید بر مبنای پرتوافكنی های فضای مجازی به تدریج به سمت اصلاحات ساختاری رفت و ریشه ها را درست كرد.
این اقتصاددان اضافه كرد: البته اصلاحات ساختاری شجاعت می خواهد؛ چونكه ناهنجاری ها در جامعه به نقطه ای رسیده است كه نیازمند جراحی عمیق است و جراحی عمیق هم بدون درد ممكن نخواهد بود. درعین حال باید به این ملت اعتماد كرد. به ملتی كه بدون هیچ نظارت و سانسوری در فضای فاسد پیش از انقلاب، گوهری همچون امام خمینی ( ره) را تشخیص داد.
ضریب نفوذ فضای مجازی را به سمت اصلاح بنیان ها هدایت كنیم
لیلاز خاطرنشان كرد: ازاین رو همین ضریب نفوذ فضای مجازی را به سمت اصلاح بنیان ها هدایت نماییم. باید هرچه سریع تر قوانین فساد زدا و انحصار زدا را حذف و اصلاح نماییم و به مردم اجازه دهیم نظرات خویش را عرضه كنند. به عبارتی دیگر حالا نیاز است كه به دنبال آشتی ملی باشیم.

1398/10/07

21:15:06

5.0 از 5

4271

تگهای خبر: ابزار , ارز , ارزش , افزایش قیمت

این مطلب آنی بازار را پسندیدید؟

(1)

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان آنی بازار در مورد این مطلب

نظر شما در مورد این مطلب

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۱ بعلاوه ۵