صفر تا صد طراحی سوله

سوله یکی از پرکاربردترین سازه‌های فلزی است که فضایی یکپارچه با دهانه‌‌ای بزرگ و ارتفاع بسیار را ارائه می‌دهد و به دو صورت تیرورقی و خرپا ساخته می‌شود.

از آنجایی که هرروزه، شاهد رشد سوله ها و نقش پررنگ آن ها در صنایع متفاوت هستیم، طراحی اصولی سوله، اهمیتی دو چندان می یابد. طراحی سوله، مرحله ای است که پیش از ساخت و نصب صورت می گیرد. اما اکثریت، این مرحله را دست کم گرفته و بر این باور اند که ساخت و نصب، نقش به مراتب پررنگ تری را در اجرای نهایی سوله ایفا می کنند. در این مقاله، سعی داریم تا یک بار برای همیشه این باور غلط را اصلاح کرده و صفر تا صد طراحی سوله را همراه یکدیگر بررسی کنیم.

طراحی سوله چگونه انجام می شود؟

برای طراحی سوله، به یک تیم متخصص، متشکل از مهندسین مجرب و کاربلد نیاز است تا با اشتراک توانایی ها و همکاری با یکدیگر، بهترین خروجی را داشته باشند. این تیم، علاوه بر تسلط به اصول طراحی، باید در قوانین، آئین نامه ها و استاندارد های فنی نیز سررشته داشته باشند تا نقشه طبق اصول و قوانین طراحی شده و در نهایت، مشکلی برای گرفتن مجوز ساخت وجود نداشته باشد. مهندسین طراح، طراحی این نقشه ها را با استفاده از نرم افزار های تخصصی انجام می دهند. تمامی مواد مورد نیاز ساخت و تکنیک های ساخت و ساز نیز، در نقشه ی طراحی شده، به صورت دقیق، تعیین و ذکر خواهند شد.

مراحل طراحی سوله

با توجه به نیاز های مختلف صنایع، طراحی سوله‌ ها از جنبه‌ های فنی و مهندسی، تا انتخاب مواد و روش های ساخت، متنوع است. عواملی همچون تعیین کاربری سوله، سازگاری با شرایط اقلیمی، استفاده از فناوری‌ های نوین، ایمنی و پایداری سازه‌ و … عواملی هستند که در طراحی سوله مورد توجه قرار می‌گیرند. در این مقاله، به بررسی مراحل مختلف طراحی سوله، از ابتدایی ترین گام ها تا ریز ترین جزئیات اجرایی خواهیم پرداخت.

1.تعیین نوع کاربری سوله

پیش از هرگونه اقدامی، ابتدا باید نوع کاربری سوله مد نظر خود را تعیین کرده و با شرکت سازنده در میان بگذارید.چرا که بسیاری از دیگر فاکتور های طراحی و ساخت و ساز، به همین موضوع بستگی دارند. به عنوان مثال، از سوله ها در ساخت سالن های ورزشی، مرغداری، کشتارگاه، سالن سردخانه، انبار های صنعتی و … استفاده می شود. همانطور که می دانید، نوع ساخت هر یک از این فضا ها با دیگری متفاوت است. به عنوان مثال، سوله های ورزشی یا انباری، باید با دهانه های بزرگی ساخته شوند در صورتی که سوله های مرغداری، به متراژ بالا برای ساخت دهانه سوله نیازی نخواهند داشت. بنابراین، برای بهره برداری هرچه بیشتر از سازه مورد نظر خود، ضروری است که تمام مراحل اولیه طراحی و سپس ساخت و اجرا، با توجه به نوع کاربری آن صورت بگیرد.

2.بررسی محل اجرای سوله

به محلی که قرار است سوله در آن نصب و اجرا شود، اصطلاحا سایت نیز گفته می شود. این مرحله، جزو مراحل بسیار پر اهمیت در طراحی سوله محسوب می شود. در این مرحله، محل نصب و اجرای سوله، باید با دقت هرچه تمام تر، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار بگیرد. در این بررسی، باید عواملی مانند آب و هوای منطقه، شرایط خاک، دسترسی به خدمات، تردد در منطقه، سرویس دهی، آب و برق و … همه و همه بررسی شوند.

 توجه داشته باشید که تمام این بررسی ها، مطابق با کاربری سوله صورت می گیرد. به عنوان مثال، برای ساخت یک سوله ورزشی، باید توجه داشت که منطقه مورد نظر، از لحاظ تردد، شلوغی و ترافیک، منطقه مناسبی برای رفت و آمد محسوب شود. اما سوله های صنعتی، به دلیل آلودگی هایی که تولید می کنند، هر چه فاصله بیشتری از شهر و محل رفت و آمد عموم داشته باشند، بهتر است.

3.بررسی میزان بار های وارده بر سوله

منظور از بار وارده، دو نوع بار است. نوع اول، بار هایی که توسط عوامل طبیعی به سوله وارد می شوند و نوع دوم، بار وزن جرثقیل های سقفی، در صورت استفاده است. با توجه به اقلیم هر منطقه جغرافیایی، نوع آب و هوا، تقریبا ثابت و قابل پیش بینی است. بنابراین، هنگام طراحی سوله، نیاز است که شرایط آب و هوایی محل اجرای آن را کامل بررسی کرده و بار وارده توسط عوامل طبیعی منطقه مانند بارش برف و باران یا وزش باد و وقوع زلزله، به صورت دقیق محاسبه شود.

همچنین، از آنجایی که امروزه اکثر سوله ها برای کاربرد های صنعتی مورد استفاده قرار می گیرند، جرثقیل های سقفی، از تجهیزات ضروری در این نوع سوله ها به شمار می روند. نصب این جرثقیل ها، به دلیل وزن بالایی که دارند، نیاز به بررسی و محاسبه دقیق خواهند داشت.بنابراین، طبیعی است که یکی از مراحل طراحی سوله، به این فرایند حساس اختصاص یابد.

4.طراحی نقشه اصلی

پس از انجام تمام مراحل اولیه، حالا نوبت به طراحی دقیق و اصولی می رسد. در این مرحله، مهندسان طراح با استفاده از نرم افزار های تخصصی، نقشه های اولیه را طراحی می کنند. آن ها این کار را با در نظر گرفتن تمام عواملی که پیش تر گفتیم انجام خواهند داد.

5.ارائه دفترچه محاسبات

پس از اینکه طراحی اولیه به اتمام رسید، نوبت به تکمیل دفترچه محاسبات می رسد. ارائه این دفترچه، به عنوان آخرین مرحله طراحی محسوب می شود. در این دفترچه، تمام روش ها، تکنیک ها، محاسبات، نرم افزار ها و ابزار به کار برده شده در طراحی سوله مورد نظر، نوشته شده است. در مرحله بعد، این دفترچه باید به مراجع صدور پروانه تحویل داده شود تا مورد بررسی قرار گیرد. در صورت تایید طرح اولیه و دفترچه محاسبات، جواز ساخت به این طرح تعلق خواهد گرفت. از اینجا به بعد نیز، مراحل ساخت و ساز سوله آغاز می شود.

انواع روش های طراحی سوله

طراحی سوله صنعتی: سوله های صنعتی، یکی از مهم ترین انواع سوله های سنگین یا تیرورقی هستند. با وجود جرثقیل های سنگین، طراحی و محاسبات این نوع سوله ها بسیار حساس و چالش برانگیز است. زیرا بروز کوچکترین خطایی، باعث ایجاد خطرات جدی و همچنین اتلاف زمان و انرژی هنگفتی خواهد شد.

مزایای طراحی سوله به روش صنعتی

1. امکن نصب جرثقیل های سقفی
2. مقاومت دربرابر بارش های شدید
3. سهولت و سرعت در نصب، مونتاژ و دمونتاژ کردن سازه
4. قابلیت استفاده چند باره از تمامی قطعات سازه

معایب طراحی سوله به روش صنعتی

1. محدودیت در متراژ ابعاد دهانه سوله
2. افزایش وزن با افزایش متراژ
3. محدودیت در ساخت سوله بدون ستون میانی

طراحی سوله خرپایی: روش خرپایی، روشی است که در آن، اعضای سازه به صورت مثلثی به هم متصل شده‌ اند. سوله خرپایی، به وزن بسیار سبک و در عین حال، مقاومت بالای خود معروف است.

مزایای طراحی سوله به روش خرپایی

1. بدون محدودیت در ساخت ابعاد دهانه
2. نصب با سرعت بالا و در زمان کوتاه
3. مقاومت بالا
4. کاهش هزینه های فوندانسیون
5. تنوع بالای شکل هندسی سازه

معایب طراحی سوله به روش خرپایی

1. روش ساخت پیچیده تر
2. در ساخت سوله های ۱۸ تا ۲۲ متری، قیمت برابری با سوله های صنعتی دارند اما در دهانه های کوچکتر از ۱۸ متر، هزینه ساخت سوله خرپایی، به مراتب بیشتر از سوله صنعتی خواهد بود.

کلام آخر

با توجه به رشد روزافزون صنایع و نقش بی ‌نظیر سوله ها در این روند، طراحی بهینه و اصولی آن ‌ها از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این مقاله، مسائل مرتبط با طراحی سوله‌ ها، از جمله مراحل، روش ها، مزایا و معایب آن ها را مورد بررسی قرار دادیم تا از اهمیت این مرحله و نحوه انجام آن به خوبی آگاه شوید. امیدواریم مطالب این مقاله برای شما مفید و کارآمد بوده باشد.

منبع: آرمان سوله